Κόνων

I

Όνομα ιστορικών προσώπων.

1. Αθηναίος στρατηγός (444; – 389 π.Χ.). Γιος του πλούσιου Αθηναίου Τιμοθέου, ανέλαβε σε πολλές μάχες τη θέση του στρατηγού από το 414 έως το 413. Όταν ηττήθηκε ο Αλκιβιάδης στην Κύμη, του ανατέθηκε η ηγεμονία των ναυτικών δυνάμεων των Αθηνών (406). Μετά τη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς (405 π.Χ.), κατέφυγε στην αυλή του Ευαγόρα στην Κύπρο και μελέτησε επί σειρά ετών τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εκδικηθεί τους Σπαρτιάτες και να αποκαταστήσει την ισχύ του αθηναϊκού κράτους. Τέλος, χρησιμοποιώντας τον Κτησία, τον Έλληνα γιατρό του βασιλιά Αρταξέρξη, και τον σατράπη Φαρνάβαζο, κατάφερε να διοριστεί ναύαρχος των περσικών ναυτικών δυνάμεων, που ενισχύονταν από κυπριακά και ροδιακά πλοία. Με αυτό τον στόλο κατατρόπωσε κοντά στην Κνίδο τον σπαρτιατικό στόλο με ναύαρχο τον Πείσανδρο (Αύγουστος 394). Αποτέλεσμα αυτής της συντριπτικής ήττας των Λακεδαιμονίων ήταν η αναβίωση της Αθηναϊκής συμμαχίας, που πριν από δέκα χρόνια είχε τερματιστεί δραματικά με την πτώση των Αθηνών. Οι ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, καθώς και άλλες στο Αιγαίο, αποστάτησαν από τη Σπαρτιατική συμμαχία, απομάκρυναν τους Σπαρτιάτες αρμοστές και φρουρούς και ανέτρεψαν τις αριστοκρατικές κυβερνήσεις. Η Λήμνος, η Ίμβρος και η Σκύρος ενώθηκαν ξανά με τη μητρόπολή τους, ενώ η Χίος, η Μυτιλήνη, η Κως και η Κνίδος έγιναν σύμμαχοι των Αθηνών. Στη συνέχεια ο Κ. επέστρεψε (393 π.Χ.) θριαμβευτικά στην πατρίδα του, όπου με περσικά χρήματα ανοικοδόμησε τα μακρά τείχη και τα τείχη του Πειραιά. Οι Αθηναίοι, για να τον τιμήσουν τον έστεψαν με χρυσό στεφάνι και έστησαν τον ανδριάντα του, μαζί με αυτόν του Ευαγόρα, στον έσω Κεραμεικό, κοντά στη Βασίλειο στοά. Σύντομα όμως η περσική πολιτική μεταστράφηκε υπέρ των Σπαρτιατών και ο Κ., τον οποίο οι Πέρσες άρχισαν να υποπτεύονται ότι επεδίωκε την επανίδρυση της Αθηναϊκής συμμαχίας, φυλακίστηκε από τον σατράπη των Σάρδεων, Τιρίβαζο. Για το τέλος της ζωής του οι ιστορικοί διαφωνούν. Άλλοι υποστηρίζουν ότι πέθανε στις περσικές φυλακές και άλλοι ότι πέθανε στην Κύπρο, κοντά στον Ευαγόρα, στον οποίο είχε πάλι κατορθώσει να διαφύγει.

2. Μαθηματικός και αστρονόμος από τη Σάμο (3ος αι. π.Χ.). Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για τον χρόνο της γέννησης και του θανάτου του, ωστόσο είναι γνωστό ότι έδρασε στην Αλεξάνδρεια, όπου γνωρίστηκε με τον Αρχιμήδη, με τον οποίο διατήρησε στενή φιλία και αλληλογραφία έως το τέλος της ζωής του. Φαίνεται, μάλιστα, ότι υπήρχε συνεχής και αμοιβαία ενημέρωση των δύο ανδρών για τις έρευνές τους. Λέγεται ότι ο Κ. πέθανε πολύ νέος, στην ακμή της δραστηριότητάς του. Με την πολύτιμη προσφορά του συνετέλεσε στην προαγωγή της γεωμετρίας, αλλά δεν έζησε για να ολοκληρώσει την έρευνά του στις ιδιότητες της έλικας, τις οποίες συνέχισε, επεξεργάστηκε και δημοσίευσε ο Αρχιμήδης. Σύμφωνα με πληροφορίες του Πτολεμαίου, ο Κ. επισκέφθηκε την Ιταλία και τη Σικελία, όπου επιδόθηκε σε αστρονομικές παρατηρήσεις. Ο Λατίνος συγγραφέας Μάρκος Βαλέριος Πρόμπους αναφέρει ότι ο Κ. έγραψε και Αστρολογία (αστρονομία κατά τον σύγχρονο όρο) σε 7 βιβλία. Ο Κ. έγινε πολύ γνωστός και δημοφιλής στην Αίγυπτο, κυρίως μετά την ανακάλυψη του αστερισμού στον οποίο έδωσε το όνομα της συζύγου του βασιλιά Πτολεμαίου του Ευεργέτη, Βερενίκης. Ο αστερισμός αυτός ονομάστηκε Βερενίκης πλόκαμος και βρίσκεται μεταξύ των αστερισμών του Λέοντα, της Παρθένου και του Βοώτη.

3. Βυζαντινός στρατηγός από την Ισαυρία της Μικράς Ασίας (; – 549 μ.Χ.). Το 538, επικεφαλής 3.000 Ισαύρων πεζών, έσπευσε στην Ιταλία σε ενίσχυση του στρατηγού Βελισάριου, ο οποίος μαχόταν εναντίον των Γότθων. Αποβιβάστηκε στη Νάπολη και έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις γύρω από τη Ρώμη και τη Ραβένα. Το 543 τοποθετήθηκε φρούραρχος της Νάπολης, αλλά τον επόμενο χρόνο υποχρεώθηκε από τον Γότθο ηγεμόνα Τουτίλα να την εγκαταλείψει και να καταφύγει στη Ρώμη. Έλαβε επίσης μέρος σε διάφορες μάχες και το 549 δολοφονήθηκε από στρατιώτες που εξεγέρθηκαν εναντίον του λόγω της αυταρχικής συμπεριφοράς του.

II

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Καταγόταν από τη Βιδανή της Ισαυρίας και έζησε κατά τους αποστολικούς χρόνους (1ος αι. μ.Χ.). Συνελήφθη έπειτα από εντολή του ηγεμόνα Μάγνου και υπεβλήθη σε βασανιστήρια, αλλά σώθηκε από το πλήθος των χριστιανών, το οποίο όρμησε εναντίον του ηγεμόνα και τον έτρεψε σε φυγή, «τον δε άγιον των αιμάτων αποσμήξαντες εν τω ιδίω κατέστησαν οίκω, ένθα επί δυσί χρόνοι, βιώσας πρός Κύριον εξεδήμισεν». Η μνήμη του τιμάται στις 5 Μαρτίου.

2. Αρχικά ασκήτεψε στο Άγιον Όρος, αλλά αργότερα μόνασε μαζί με τον Ιωάννη στη μονή Καντάρας της Κύπρου. Οι Λατίνοι τους συνέλαβαν και τους έκαψαν ζωντανούς μαζί με άλλους έντεκα ορθόδοξους. Οι Συναξαριστές δεν αναφέρουν πότε τιμάται η μνήμη τους.

3. Κ. ο μάρτυς, ο από Ρώμης. Τον συνέλαβαν και τον έπνιξαν στη θάλασσα. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Ιουνίου.

4. Κ. ο κηπουρός (3ος αι.). Καταγόταν από τη Ναζαρέτ και εγκαταστάθηκε στην Παμφυλία, όπου εργάστηκε ως κηπουρός. Επί Δεκίου (249-251) καταγγέλθηκε για τις χριστιανικές πεποιθήσεις του. Αφού τον συνέλαβαν, τον ανάγκασαν να τρέχει μπροστά από ένα άρμα, ενώ του είχαν μπήξει καρφιά στα πόδια. Η μνήμη του τιμάται στις 5 Μαρτίου.

5. Κ. ο όσιος. Καταγόταν από την Κιλικία. Μόνασε στη μονή Πενθουκλά, η οποία βρισκόταν στην έρημο του Ιορδάνη ποταμού. Με εντολή του πατριάρχη Ιεροσολύμων, βάφτιζε στα νερά του Ιορδάνη όσους ήθελαν να γίνουν χριστιανοί. Η μνήμη του τιμάται στις 19 Φεβρουαρίου.

III

(7ος αι.). Πάπας της Ρώμης (686-687). Καταγόταν από τη Θράκη. Έζησε έως τη νεανική ηλικία του στη Σικελία. Κατόπιν έγινε μοναχός σε μοναστήρι της Ρώμης και το 686 ανήλθε στον παπικό θρόνο, στον οποίο παρέμεινε περίπου έναν χρόνο.